Collectie NIOD, Beeldbank WO2, nummer 199076
De Lange Oorlog
Nederland als oorlogvoerende natie, 1940-1950
Het project De Lange Oorlog – Nederland als oorlogvoerende natie, 1940-1950 onderzoekt hoe Nederland en de Nederlanders gedurende de jaren 1940 in zowel Europa als in Azië hebben deelgenomen aan de Tweede Wereldoorlog en het daaruit voorkomende conflict, de dekolonisatie. Het onderzoek wordt uitgevoerd door prof. dr. Peter Romijn en loopt tot medio 2022.
Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen de jaren 1940-1945, waarin de strijd werd aangebonden met de expansieve Duitse en Japanse rijken, en de periode 1945-1949, waarin de dekolonisatie van Indonesië gestalte kreeg. De bevrijding van Nederland in 1945 werkt in het collectieve geheugen en in de geschiedschrijving als een drempel tussen twee tijdvakken, die op elkaar volgen, maar verder los van elkaar lijken te staan. Er moest na die bevrijding wel worden afgerekend met de gevolgen van oorlog en bezetting - ontreddering, verwoesting, zuivering en de koloniale relatie met Nederlands-Indië/Indonesië, maar dat kreeg vooral betekenis als onvermijdelijke nasleep.
Tien jaar van gewelddadige conflicten
Dit project gaat echter uit van de continuïteiten in deze tien jaar van voortdurende gewelddadige conflicten. Het stelt de vraag hoe de Nederlanders deze periode van radicale veranderingen in de internationale verhoudingen hebben doorgemaakt. Hoe kon een kleine natiestaat met een groot koloniaal rijk niet alleen de aanslag op haar bestaan overleven, maar bovendien na jaren van vreemde bezetting overgaan tot een grote militaire krachtsinspanning in Azië? Het onderzoek gaat over de voortdurende mobilisatie van de samenleving, over gewelddadige interne en externe conflicten en de bijbehorende politieke crises, uiteindelijk ook over de vraag naar de betekenis van deze tien jaar in de moderne Nederlandse geschiedenis.
Op basis van dit onderzoek schreef Peter Romijn het boek De lange Tweede Wereldoorlog. Nederland 1940-1949 (Amsterdam: Balans, 2020).
Beluister de podcastaflevering De lange Tweede Wereldoorlog van NPO Radio 1 focus via deze link.
NIOD Rewind episode