Home - NIOD

De Dam, Amsterdam (1943)

Beeldbank WO2 – NIOD – Collectie A.L.C. Knook

Welkom bij het NIOD

Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies is een nationaal en internationaal expertisecentrum voor interdisciplinair onderzoek naar de geschiedenis van wereldoorlogen, grootschalig geweld en genociden, en de maatschappelijke uitwerking daarvan. Daarnaast verzamelt, bewaart en ontsluit het NIOD archieven en collecties.

Archief

Beeldbank

Bibliotheek

Uitgelichte publicatie

Uit zorg verdreven

Tijdens de Duitse bezetting steeg het sterftecijfer van patiënten in psychiatrische instellingen en instellingen voor...

Uitgelichte publicatie

Jodenvervolging in het Nederlandse Krankzinnigenwezen

Tegelijk met ‘Uit zorg verdreven. Het Nederlandse Krankzinnigenwezen tijdens de Tweede Wereldoorlog’ van Ralf Futsela...

Uitgelichte publicatie

Roof en Restitutie

Roof en restitutie vertelt het verhaal van handel, roof en teruggave van kunstwerken uit Nederland voor, tijdens en n...

Nieuws

Bekijk alle nieuwsberichten

24 november 2023

Laurien Vastenhout ontvangt 'Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2023'

De prijs wordt op 4 december aan dr. Laurien Vastenhout uitgereikt voor haar boek ‘Between Community and Collaboration: “Jewish Councils” in Western Europe under Nazi Occupation’ (Cambridge: Univer...

17 november 2023

Call for papers: Travels Beyond the Holocaust

Deadline for submissions: 1 December, 2023

07 november 2023

NIOD vindt geen aanwijzingen voor systematische verwaarlozing van psychiatrische patiënten tijdens WOII

Tijdens de Duitse bezetting steeg het sterftecijfer van patiënten in psychiatrische instellingen en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking sterk. Kwam dat omdat deze patiënten zo...

26 oktober 2023

Nieuwe kopieën van het dagboek van Anne Frank in hoge kwaliteit

De originele dagboeken van Anne Frank zijn op initiatief van het Anne Frank Fonds te Bazel de afgelopen jaren gedigitaliseerd conform de nieuwste inzichten en technieken. Hierdoor blijft de inhoud ...

20 oktober 2023

Publieke verklaring als reactie op de petitie 'UvA Support for Palestine, End Occupation'

Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies volgt de ontwikkelingen rond de oorlog tussen Israël en Hamas met grote bezorgdheid en betrokkenheid. Het catastrofale geweld raakt o...

01 september 2023

Peter Keppy bekleedt leerstoel Geschiedenis van populaire cultuur en massaal geweld in Zuidoost-Azië

Met ingang van 1 september 2023 treedt Peter Keppy, onderzoeker bij het NIOD Instituut voor Oorlog, Holocaust en Genocidestudies, aan bij de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit als b...

03 augustus 2023

Laurien Vastenhout ontvangt Veni-beurs voor onderzoek naar ‘gemengde huwelijken’

NIOD-onderzoeker Laurien Vastenhout heeft de prestigieuze NWO Veni-beurs ontvangen voor haar onderzoek naar ‘gemengde’ huwelijken tussen Joodse en niet-Joodse echtgenoten tijdens de Tweede Wereldoo...

04 mei 2023

Drie getuigenissen uit de gevangenissen van Assad gepubliceerd

In Nederland wonen steeds meer Syriërs aan wie op het eerste gezicht niets te zien is, maar trauma’s hebben omdat zij gemarteld zijn in hun land van herkomst. Hun verhalen zijn onbekend en hun prob...

26 april 2023

Tijdelijke sluiting studiezaal wegens groot onderhoud

Deze zomer vindt er groot onderhoud plaats aan de studiezaal. Hierdoor is de studiezaal tot en met 11 september 2023 gesloten. De papieren archief- en bibliotheekcollectie van het NIOD zijn hierdoo...

25 april 2023

15 mei deadline inschrijving MA Restitution Studies

Binnen het Engelstalige masterprogramma Heritage and Memory Studies biedt de Universiteit van Amsterdam een boeiende specialisatie aan: Restitution Studies. Herkomst en restitutie zijn steeds actue...

24 april 2023

Terugblik: kick-off Postbus NIOD

Eind vorige maand vond de kick-off plaats van de themaweek 'Postbus NIOD.' Tijdens de campagneweek (31 maart - 7 april 2023) riepen we iedereen op om (persoonlijke) correspondentie over de Duitse b...

29 maart 2023

Postbus NIOD: doneer uw oorlogsbrieven aan het NIOD

Momenteel wordt de bestaande collectie oorlogsbrieven van het NIOD gedigitaliseerd in het project ‘Oorlog uit Eerste Hand: Oorlogsbrieven (1935-1950) van het NIOD digitaal'. In deze collectie zit e...

20 maart 2023

NIOD vindt ongepubliceerde oorlogsbrieven verzetsvriendin Hannie Schaft

Tijdens een digitaliseringsproject vond het NIOD in een dagboek twee brieven van Truus Oversteegen, die samen met ‘het meisje met het rode haar’ Hannie Schaft verzetsacties uitvoerde. Vergezeld van...

21 februari 2023

Oprichting van de Nederlandse National Node voor de Europese Holocaust Research Infrastructure (EHRI)

Nederland bezit een unieke collectie archieven met betrekking tot de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog en er zijn veel onderzoekers die de Holocaust bestuderen. EHRI-NL werkt aan de verdere integ...

17 februari 2023

1 maart deadline inschrijving MA Holocaust and Genocide Studies

In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam biedt het NIOD een boeiend masterprogramma aan: Holocaust and Genocide Studies. Met dit éénjarige masterprogramma onderzoek je genociden uit de 20e...

14 februari 2023

Korte film NIOD ImageLab: Er Was Iedere Dag Iemand Weg

De 'Achter de ster' collectie van de Beeldbank WO2 bevat een foto die in mei 1942 werd genomen op het Joods Lyceum in Utrecht. Rosetta Musaph-Andriesse herkende zichzelf en haar klasgenoten op de f...

13 december 2022

NIOD neemt afscheid van Johannes Houwink ten Cate

Op 8 december nam Johannes Houwink ten Cate met het afscheidscollege 'The Terrible Secret? Dutch Jewish Voices on the Nazi Extermination in Real Time' afscheid van het NIOD. Hij is 38 jaar aan het ...

12 december 2022

Onderzoek naar De Nederlandse Spoorwegen tijdens de Tweede Wereldoorlog

Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust-, en Genocidestudies start in het voorjaar van 2023 met een grootschalig onderzoek naar De Nederlandse Spoorwegen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bet...

01 november 2022

Oorlogsdagboeken en –brieven uit NIOD-archief opgenomen in Nederlands Unesco Memory of the World register

Vandaag, op 1 november, is de collectie dagboeken en brieven uit de Tweede Wereldoorlog van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies toegevoegd aan het nieuwe Nederlandse Unes...

14 oktober 2022

NIOD feliciteert Memorial met de Nobelprijs voor de Vrede 2022

Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies feliciteert Memorial van harte met de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede 2022 – een erkenning voor de decennialange toewijdin...

30 september 2022

EHRI lanceert podcast: 'For the Living and the Dead. Traces of the Holocaust'

De European Holocaust Research Infrastructure (EHRI) heeft zijn eerste podcast gelanceerd, waarin NIOD Senior Onderzoeker Karel Berkhoff vertelt over de geschiedenis van Babyn Yar en schrijver Anat...

29 augustus 2022

Verborgen verhalen uit de bodem van kamp Westerbork

Vanaf 14 september presenteert Herinneringscentrum Kamp Westerbork de tentoonstelling 'Emotie uit de bodem. Kamp Westerbork 1939-1971', met de archeologische vondsten die gedaan zijn in de afgelope...

05 juli 2022

NIOD neemt afscheid van Hoofd Onderzoek Peter Romijn

Op woensdag 29 juni nam collega Prof. dr. Peter Romijn vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid van het NIOD. Hij gaf tijdens een feestelijke middag in het BIMHUIS in Amste...

04 juli 2022

Beeldbiografie Hitler genomineerd voor Libris prijs

Het boek 'Adolf Hitler: de beeldbiografie' van Erik Somers en René Kok is genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2022. Het boek staat op de longlist van de beste geschiedenisboeken van 2022.

17 juni 2022

NIOD en NIMH onderzoeken twintig jaar Nederlandse inzet in Afghanistan

Het onderzoek heeft betrekking op de aard, omvang, kosten, tijdsperiode en gestelde doelen van de militaire, diplomatieke en civiele inzet in Afghanistan van 2001 tot 2021, evenals de beperkingen, ...

04 mei 2022

NOS Documentaireserie: Hitler en de macht van het beeld

Van 9 t/m 11 mei wordt de documentaireserie Hitler en de macht van het beeld uitgezonden op NPO2. Uitgangspunt van de documentaires is het recente onderzoek van Erik Somers en René Kok.

26 april 2022

NIOD onderzoekers ontdekken bewijs van Syrische massamoord

Wat doe je als onderzoeker als je nooit eerder bekeken videobeelden van een massamoord onder ogen krijgt? Ugur Üngör, onderzoeker bij het NIOD, en Annsar Shahhoud, een student van het Holocaust- en...

23 maart 2022

Onderzoeksrapport: 'boek over verrader Anne Frank gebaseerd op aannames en gebrekkige kennis'

Het aanwijzen van Joodse notaris Arnold van den Bergh als de verrader van Anne Frank in het boek 'Het verraad van Anne Frank: Het baanbrekende onderzoek van een internationaal coldcaseteam in Neder...

28 januari 2022

Help ons de verhalen ‘Achter de ster’ te vinden

Ter gelegenheid van Holocaust Memorial Day 2022 lanceert het NIOD ImageLab het project ‘Achter de Ster’. Dit nieuwe project richt zich op foto’s waarop mensen zijn afgebeeld die de Jodenster op hun...

24 november 2021

Hinke Piersma nieuw Hoofd Onderzoek NIOD

Hinke Piersma wordt Hoofd Onderzoek van het NIOD. Zij zal Peter Romijn, die per 20 juni 2022 in verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zal terugtreden, opvolgen. Ze treedt oms...

14 oktober 2021

Nederland wil hoofdkwartier EHRI huisvesten

Nederland wil het hoofdkwartier van het permanente European Holocaust Research Infrastructure (EHRI) huisvesten en medefinancieren. Dat maakte demissionair Minister van Binnenlandse Zaken en Konink...

23 september 2021

Collectie 247 Correspondentie (de ‘oorlogsbrieven’) weer beschikbaar

De duizenden oorlogsbrieven uit de collectie ‘247 Correspondentie’ van het NIOD zijn geheel gescand, en het archief is terug in de kelders van het NIOD.

22 september 2021

Martijn Eickhoff gestart als directeur

Lees hier de samenvatting van de speeches van nieuwe directeur Martijn Eickhoff en oud-directeur Frank van Vree die zij gaven voor de collega's van het NIOD tijdens de overdracht van directie.

20 september 2021

Herontdekte strip uit laatste fase WO2 toont Holocaust

Kees Ribbens ontdekte tijdens zijn onderzoek naar stripverhalen over de Holocaust een strip uit eind 1944.

19 mei 2021

'Westerborkfilm': Restauratie, tentoonstelling en onderzoek

Herinneringscentrum Kamp Westerbork organiseert vanaf 19 mei 2021 Gevangen in Beelden; een tentoonstelling over de Westerborkfilm, die in 1944 in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker werd ge...

13 april 2021

Terugkijken: Symposium Looking Backward, Moving Forward

Op 9 april 2021 vond het symposium 'Looking Backward, Moving Forward' plaats ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van Holocaust- en Genocidestudies. Het symposium is hier terug te kijken.

Activiteiten

Bekijk alle activiteiten

27 oktober 2023

Digitalisering oorlogsarchief: weten versus vergeten

Het grootste oorlogsarchief van Nederland wordt in 2025 digitaal doorzoekbaar. Hierdoor wordt het mogelijk om met één druk op de knop naar het oorlogsverleden van iemand die je kent te zoeken. Na d...

26 september 2023

Congres Leven met Oorlog

'Leven met Oorlog' gaat over hoe ervaringen en herinneringen aan oorlog en geweld deel kunnen blijven uitmaken van het leven van mensen en van generatie op generatie kunnen worden doorgegeven. Hoe ...

14 september 2023

Presentatie resultaten onderzoek naar Nederlandse 'krankzinnigenwezen' tijdens WOII

Over het boek Vanaf 1940 werden patiënten van zogenaamde krankzinnigengestichten in Duitsland systematisch verwaarloosd en later zelfs vermoord. Het Nederlandse verhaal van de krankzinnigen is o...

Blog

Bekijk alle blogs

21 augustus 2023

EHRI blogpost: Op zoek naar Elżbieta Nadels "The Black Album"

Eind 2020 deed kunsthistoricus Rachel Perry onderzoek in de online database van de US Holocaust Memorial Museum en stuitte op een merkwaardige vermelding: ‘Z czarnej teki 1939-1945 (The Black Album...

17 juli 2023

Het bombardement van Amsterdam-Noord in kinderdagboeken

“De mensen hier in Amsterdam hebben nog niets meegemaakt, dat kun je het beste zien als het luchtalarm gaat, want ze lopen doodgemoedereerd verder of kijken naar de Engelse vliegtuigen die zulke aa...

29 juni 2023

Kleine beestjes van groot belang: hoe Emmanuel Speijer entomologisch onderzoek deed in de concentratiekampen

Voor de meeste mensen was het concentratiekamp geen voor de hand liggende plek om een insecten te verzamelen. Voor de Joodse Emmanuel Speijer was het aanleggen van een entomologische verzameling ec...

06 april 2023

‘Ik zie dat je nog leeft’: de ongeopende brief en de digitale oorlogsbrievenverzameling van de Universiteit Luxemburg

De teamleden van het NIOD-project ‘First-Hand Accounts of War’ (‘Oorlogsverhalen uit de eerste hand’) werken samen met partners in binnen- en buitenland. Het Luxemburgse zusterproject ‘WARLUX – War...

05 april 2023

“Is God een persoon?” – Vragen en keuzes bij het transcriberen van oorlogsbrieven

De laatste decennia worden steeds meer historische bronnen gedigitaliseerd. Het digitaliseren van tekstbronnen bestaat niet alleen uit het maken van een scan, maar ook uit het machine--leesbaar mak...

04 april 2023

Geschreven, gekoesterd, gescand: de vele levens van een oorlogsbrief

In ‘Oorlog uit Eerste Hand: Oorlogsbrieven (1935-1950) van het NIOD digitaal’ worden de (papieren) oorlogsbrieven van het NIOD gescand en getranscribeerd.

03 april 2023

Verborgen schatten en proppen vol sigarenas: over de archiefstukken die bij het NIOD terechtkomen

Tijdens deze campagneweek ‘Postbus NIOD’ vragen we aandacht voor de bijzonderheid van historische oorlogscorrespondentie en roepen we iedereen op om oorlogsbrieven die nog rondzwerven in koffers, o...

30 maart 2023

Introductie: Oorlogsbrieven en de campagneweek ‘Postbus NIOD’

Sinds 2020 wordt bij het NIOD in het project ‘Oorlog uit Eerste Hand: Oorlogsbrieven (1935-1950) van het NIOD digitaal’ gewerkt aan de digitalisering van de bijzondere collectie handgeschreven brie...

01 februari 2023

Elites, emoties en extremisme: inzichten van McDoom

In December gaf dr. Omar Shahabudin McDoom (London School of Economics) de Jaarlezing Holocaust en Genocide Studies 2022. Alexeï Delanghe, een student van de masteropleiding Holocaust and Genocide ...

14 december 2022

Nooit uitgeleerd: Een workshop Stripverhalen over de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog organiseren

Als jonge onderzoeker doe je niet alleen kennis op over je onderzoeksonderwerp, maar ontwikkel je je ook als academicus, schrijft Betsy Inlow. In deze blog schrijft Betsy, die in 2022 NIOD Fonds fe...

16 november 2022

'Was de Holocaust een unieke gebeurtenis?' en andere vragen: lezingen van Bob Moore en Dan Michman

In oktober gaven de vooraanstaande historici Bob Moore en Dan Michman elk een lezing op het NIOD. De lezingen werden georganiseerd door de masteropleiding Holocaust and Genocide Studies, een samenw...

28 oktober 2022

Tegen een mogelijke ramp. Hoe tekenaars het Nederlandse nationaalsocialisme bestrijden aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog

De Maand van de Geschiedenis 2022 richt zich op het thema ‘Wat een ramp!’. In de context van oorlog en crisis is dat een vertrouwde uitroep, die vooral schrik en onmacht uitdrukt op het moment dat ...

27 september 2022

Bezoek het NIOD

In de studiezaal van het NIOD kan de collectie van het NIOD geraadpleegd worden.

Openingstijden studiezaal

Di - Vr 09:00 - 17:30 u
Maandag gesloten

Adres

Herengracht 380
1016 CJ Amsterdam

Plan je bezoek

Welkom bij het NIOD

Uit zorg verdreven

Jodenvervolging in het Nederlandse Krankzinnigenwezen

Roof en Restitutie

Laurien Vastenhout ontvangt 'Yad Vashem International Book Prize for Holocaust Research 2023'

Call for papers: Travels Beyond the Holocaust

NIOD vindt geen aanwijzingen voor systematische verwaarlozing van psychiatrische patiënten tijdens WOII

Nieuwe kopieën van het dagboek van Anne Frank in hoge kwaliteit

Publieke verklaring als reactie op de petitie 'UvA Support for Palestine, End Occupation'

Peter Keppy bekleedt leerstoel Geschiedenis van populaire cultuur en massaal geweld in Zuidoost-Azië

Laurien Vastenhout ontvangt Veni-beurs voor onderzoek naar ‘gemengde huwelijken’

Drie getuigenissen uit de gevangenissen van Assad gepubliceerd

Tijdelijke sluiting studiezaal wegens groot onderhoud

15 mei deadline inschrijving MA Restitution Studies

Terugblik: kick-off Postbus NIOD

Postbus NIOD: doneer uw oorlogsbrieven aan het NIOD

NIOD vindt ongepubliceerde oorlogsbrieven verzetsvriendin Hannie Schaft

Oprichting van de Nederlandse National Node voor de Europese Holocaust Research Infrastructure (EHRI)

1 maart deadline inschrijving MA Holocaust and Genocide Studies

Korte film NIOD ImageLab: Er Was Iedere Dag Iemand Weg

NIOD neemt afscheid van Johannes Houwink ten Cate

Onderzoek naar De Nederlandse Spoorwegen tijdens de Tweede Wereldoorlog

Oorlogsdagboeken en –brieven uit NIOD-archief opgenomen in Nederlands Unesco Memory of the World register

NIOD feliciteert Memorial met de Nobelprijs voor de Vrede 2022

EHRI lanceert podcast: 'For the Living and the Dead. Traces of the Holocaust'

Verborgen verhalen uit de bodem van kamp Westerbork

NIOD neemt afscheid van Hoofd Onderzoek Peter Romijn

Beeldbiografie Hitler genomineerd voor Libris prijs

NIOD en NIMH onderzoeken twintig jaar Nederlandse inzet in Afghanistan

NOS Documentaireserie: Hitler en de macht van het beeld

NIOD onderzoekers ontdekken bewijs van Syrische massamoord

Onderzoeksrapport: 'boek over verrader Anne Frank gebaseerd op aannames en gebrekkige kennis'

Help ons de verhalen ‘Achter de ster’ te vinden

Hinke Piersma nieuw Hoofd Onderzoek NIOD

Nederland wil hoofdkwartier EHRI huisvesten

Collectie 247 Correspondentie (de ‘oorlogsbrieven’) weer beschikbaar

Martijn Eickhoff gestart als directeur

Herontdekte strip uit laatste fase WO2 toont Holocaust

'Westerborkfilm': Restauratie, tentoonstelling en onderzoek

Terugkijken: Symposium Looking Backward, Moving Forward

Digitalisering oorlogsarchief: weten versus vergeten

Congres Leven met Oorlog

Presentatie resultaten onderzoek naar Nederlandse 'krankzinnigenwezen' tijdens WOII

EHRI blogpost: Op zoek naar Elżbieta Nadels "The Black Album"

Het bombardement van Amsterdam-Noord in kinderdagboeken

Kleine beestjes van groot belang: hoe Emmanuel Speijer entomologisch onderzoek deed in de concentratiekampen

‘Ik zie dat je nog leeft’: de ongeopende brief en de digitale oorlogsbrievenverzameling van de Universiteit Luxemburg

“Is God een persoon?” – Vragen en keuzes bij het transcriberen van oorlogsbrieven

Geschreven, gekoesterd, gescand: de vele levens van een oorlogsbrief

Verborgen schatten en proppen vol sigarenas: over de archiefstukken die bij het NIOD terechtkomen

Introductie: Oorlogsbrieven en de campagneweek ‘Postbus NIOD’

Elites, emoties en extremisme: inzichten van McDoom

Nooit uitgeleerd: Een workshop Stripverhalen over de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog organiseren

'Was de Holocaust een unieke gebeurtenis?' en andere vragen: lezingen van Bob Moore en Dan Michman

Tegen een mogelijke ramp. Hoe tekenaars het Nederlandse nationaalsocialisme bestrijden aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog

Afstandelijkheid en afstand: De uitdagingen van werken met online archieven

Seksueel geweld en de oorlog in Oekraïne

De vernietiging van Kiev, toen en nu?

Het transcriberen en annoteren van oorlogsbrieven. Hoe kan het ons helpen en wat gaat er verloren?

Een archief van verdriet

Een stripdagboek met de oorlog op de achtergrond

Geluk, wijsheid en infrastructuur. Over een onverwachte historische bron en een behulpzame collega.

10 jaar NIOD blog. Van solo naar samen.

Bezoek het NIOD