Expertisecentrum Restitutie

Onderzoek bij individuele restitutieverzoeken

Het ECR verricht op verzoek van de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog (Restitutiecommissie) onderzoek in het kader van individuele restitutieverzoeken. De  resultaten tekent het ECR op in onderzoeksrapporten, die niet openbaar zijn. De adviezen van de Restitutiecommissie zijn gebaseerd op deze rapporten en bevatten in veel gevallen een samenvatting van de bij het onderzoek aangetroffen relevante feiten. De commissie publiceert de adviezen op haar website.

Ook als de huidige huidige bezitter van een cultuurgoed en degene die om restitutie vraagt behoefte hebben aan een onafhankelijk en onpartijdig onderzoek naar de feiten, maar het restitutieverzoek (nog) niet hebben voorgelegd aan de Restitutiecommissie, kunnen zij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vragen om het ECR een onderzoek te laten uitvoeren. Indien u meer wilt weten over de mogelijkheden en voorwaarden, kunt u terecht bij de de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Wetenschappelijk onderzoek naar kunstroof en restitutie

Het Expertisecentrum verricht wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de geschiedenis en actualiteit van kunstroof en restitutie, in het bijzonder met betrekking tot het naziregime. Ook bevordert het centrum de aandacht voor het veld, onder meer door een bijdrage te leveren aan het hoger onderwijs. In dat kader neemt het ECR deel aan of is betrokken bij de volgende projecten:

PPROCE: het Pilotproject Provenance Research on Objects of the Colonial Era is een project in samenwerking met het Rijksmuseum Amsterdam en het Nationaal Museum van Wereldculturen met als doel een methodiek te ontwikkelen voor herkomstonderzoek naar collecties met een koloniale context.

Pressing Matter: bijdrage (en deelname) aan gehonoreerde aanvraag Nationale wetenschapsagenda  waarbij eveneens herkomstonderzoek naar objecten met een koloniale context centraal staat.

De papieren getuigen van roof en ontrechting: dit project realiseert met behulp van ‘crowdsourcing’ een verbeterde digitale ontsluiting van de duizenden formulieren uit het archief van de Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg, met daarin gegevens over de geroofde inboedels uit de ontruimde woningen van gedeporteerde joden.

Het Mauritshuis in Oorlogstijd: studie in samenwerking met het Mauritshuis en het RKD – Nederlands Instituutr voor Kunstgeschiedenis naar de geschiedenis van het Mauritshuis in en rond de Tweede Wereldoorlog.

Meer informatie:

• De in 2001 door de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ingestelde Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog (Restitutiecommissie) adviseert over individuele restitutieverzoeken.
• De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed is vanaf 1 januari 2022 voor oorspronkelijke eigenaren en hun nabestaanden/erfgenamen en voor collectiebeheerders het eerste aanspreekpunt voor vragen over het restitutiebeleid, restitutieprocedures en herkomstonderzoek.
• Van de objecten in de Nederlands Kunstbezit-collectie (gerecupereeerde objecten in beheer van de Staat der Nederlanden) is de herkomst onderzocht. Informatie over de objecten is ontsloten via de websites wo2.collectienederland.nl en Herkomst Gezocht.
• Een deel van de Nederlandse musea heeft onderzoek verricht naar de herkomst van kunstwerken in hun collectie. De Museumvereniging verstrekt via de website Museale Verwervingen vanaf 1933 informatie over dit onderzoek. Ook worden op de site kunstwerken getoond die mogelijk onvrijwillig zijn verloren als gevolg van het naziregime.