De Sint Nicolaaskerk tegenover het Centraal Station achter een versperring. Foto: Marius Meyboom
De Ondergedoken Camera krijgt Unesco-status
Gepubliceerd op 17 april 2025
Ruim 8000 foto's die illegaal zijn gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben een Unesco-status gekregen. Het gaat om de collectie van de 'Ondergedoken Camera', een Amsterdamse groep fotografen die de gevolgen van de Duitse bezetting in beeld bracht. De collectie is toegevoegd aan het Nederlandse register in het Memory of the World van Unesco.
De Ondergedoken Camera is de naam die na de Tweede Wereldoorlog werd gegeven aan een groep Amsterdamse fotografen die, onder leiding van Fritz Kahlenberg en Tonny van Renterghem, op illegale wijze de gevolgen van de Duitse bezetting en het verzet vastlegden. Dit historisch unieke materiaal bestaat uit negatieven, originele fotoafdrukken, albums en fotoboeken (waarvan sommige onderliggende foto’s helaas verloren zijn gegaan). Het vormt een onmisbare herinnering aan de Hongerwinter, het vervalsen van persoonsbewijzen, de onderduik, de illegale pers, sabotageacties, wapentransporten en -instructies, oorlogsschade en de bevrijding door de Geallieerden.
Een deel van de collectie bevindt zich bij het NIOD, maar ook het Maria Austria Instituut, het Nederlands Foto Museum en de Universiteit Leiden bezitten foto's uit de collectie van de 'Ondergedoken Camera'.
Memory of the World
Op de Memory of the World lijst, die sinds 2022 in Nederland wordt samengesteld, staat uitzonderlijk documentair erfgoed dat van groot belang is voor Nederland. De lijst bestaat met de toevoeging van de 'De Ondergedoken Camera' uit zeventien stuks. Eerder werd ook al de brieven- en dagboekencollectie van het NIOD hieraan toegevoegd.
Boek en tentoonstelling
Het onderzoek dat NIOD-onderzoekers Erik Somers en René Kok deden naar de 'Ondergedoken Camera' collectie resulteerde afgelopen maand in een publicatie: De Ondergedoken Camera - Het laatste oorlogsjaar. Amsterdam 1944-1945. Vanaf 2 mei is er daar in fotografiemuseum FOAM in Amsterdam een tentoonstelling te zien over de collectie.